Batch-to-Batch Farkı
Kimyasal Hammaddelerde Batch-to-Batch Farkı Nedir ve Nasıl Minimize Edilir?
Batch-to-batch farkı; aynı ürünün, farklı üretim lotlarında küçük de olsa görülen fiziksel veya kimyasal değişikliklerdir.
Bir hammadde her seferinde aynı formül, aynı proses ve aynı hammadde kaynağı ile üretilmiş olsa bile — mikro seviyede farklar kaçınılmazdır.
Örneğin;
-
yoğunluk +/- %0.2 fark
-
renk tonunda çok hafif sararma
-
kokuda çok küçük değişim
-
viskozitede ± %3 oynamalar
bunların hepsi batch-to-batch farkı kategorisine girer.
Bu farklar özellikle kozmetik, temizlik, polymer, aroma–esans gibi sektörlerde üreticinin formül sonuçlarını etkileyebilir.
Neden Oluşur?
Batch farkının birkaç temel sebebi vardır:
1) hammaddenin doğal kaynaklı olması
örn: gliserin, castor oil, yağ asitleri, essential oils
bitki kaynaklı ürünlerde “doğal varyasyon” çok normaldir.
2) proses parametrelerinde mikro farklılıklar
ısı / süre / rpm / vakum / reaksiyon sonlandırma gibi
3) depolama & taşıma koşulları
ışık – sıcaklık – nem
4) kullanılan katkıların lot farkı
antioksidan, stabilizatör, solvent vb.
Ne Kadar “normal” kabul edilir?
genelde üreticiler spesifikasyonlarında sınır yazar:
-
pH: 6.0 – 7.0
-
renk: max 20 Hazen
-
viskozite: 4000 – 4500 cP
gibi…
işte bu aralık içinde kalan farklar ticari olarak normal kabul edilir.
Pamu Kimya gibi tedarikçiler ürün satarken batch spesifikasyonlarını, CoA ile birlikte paylaşır.
Bu sayede alıcı ürünün o lotunun hangi noktada olduğunu net görür.
Bu Farklar Nasıl Minimize Edilir?
1) her teslimatta CoA kontrolü
bu en kritik adım.
ürün stoğa girmeden spesifikasyonları karşılıyor mu kontrol edilir.
2) büyük üreticilerde “lot havuzu” yapma
aynı ürünün 3-4 batch’i karıştırılır → tek ton / uniform kalite elde edilir.
(bu özellikle sabun, deterjan, parfüm koncentrat üreticilerinde çok kullanılır)
3) üretim reçetelerinde tolerans bırakmak
“viskozite + %3 oynamaya göre” reçete tasarlamak.
4) tedarikçiyi sabitlemek
farklı satıcı → farklı proses → daha büyük batch farkı riski.
uzun vadede aynı kaynaktan yürümek genelde en stabil sonuç verir.
5) stok sürelerini kısa tutmak
özellikle yağlar, esterler ve esanslarda bekleme süresi kaliteyi etkiler.
Pamu Kimya tarafında uygulanan standart yaklaşım
Pamu Kimya, hammadde sevkiyatlarında:
-
lot bazlı CoA
-
spesifikasyon sheet
-
gerektiğinde numune gönderimi
ile batch farkının alıcıya “sürpriz” olmamasını hedefler.
Birçok müşterisi aynı üründe aynı süreçte kalmayı tercih ettiği için yıl boyunca kalite dalgalanmaları minimize edilir.
Sonuç
Batch-to-batch farkı tamamen doğal bir durumdur.
Önemli olan bu farkı kontrol edebilmek ve öngörülebilir hale getirmektir.
CoA takibi + sabit tedarikçi + lot havuzu yaklaşımı ile
ürün formülleri daha kararlı, üretim daha sorunsuz olur.
